της Μαρίζας Ντεκάστρο. (Ανταπόκριση από το Μιλάνο).
Έξι εκατομμύρια άνεργοι στην Ιταλία. Η κρίση αναμφισβήτητη. Ωστόσο η Ιταλία είναι μια πλούσια χώρα και αυτός είναι ο λόγος που ακόμα στέκεται στα πόδια της. Εκτός λοιπόν από την κραυγαλέα πολυτέλεια των καταστημάτων και το χρήμα που κυκλοφορεί, βλέπουμε να υπάρχει ένας άλλος πλούτος: είναι πολιτιστικές υποδομές, δημόσιες ή ιδιωτικές, οι οποίες στεγάζουν καλλιτεχνικές δημιουργίες κάθε μορφής και δημιουργούν θεσμούς.
Το δίκτυο ‘Σπίτια- μουσεία’
Το Fondo Ambiente Italiano, είναι μια μη κερδοσκοπική εταιρεία που δημιουργήθηκε το 1975 με σκοπό την προστασία και την ανάδειξη της ιταλικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Το 2004 οργάνωσε σε συνεργασία με το δήμο του Μιλάνου το δίκτυο ‘Σπίτια- μουσεία’. Το δίκτυο περιλαμβάνει τις ιστορικές βίλλες Πόλντι Πετσόλι, Νέκι Καμπίλιο, Μπαγκάτι Βαλσέκι και Μπόσκι ντι Στέφανο, τις κατοικίες μαζί με την οικοσκευή τους, που δώρισαν τέσσερις οικογένειες μιλανέζων ευγενών, εργοστασιαρχών και συλλεκτών. Καθεμιά ανάλογα με το γούστο των ιδιοκτητών της και με τη δική της φυσιογνωμία, ως προς την αρχιτεκτονική, τη διακόσμηση, τις συλλογές έργων τέχνης, παρουσιάζει μια όψη από την καλλιτεχνική δημιουργία των δύο τελευταίων αιώνων της πόλης.
Το δίκτυο Cantatibus Organis
Οι εκκλησίες μένουν ανοικτές πολλές ώρες την ημέρα και την ώρα της λειτουργίας είναι γεμάτες. Ο καθολικισμός καλά κρατεί, αλλά δεν αρκεί η προσευχή για να γίνουν γνωστά στο ευρύ κοινό αυτά τα υπέροχα κτήρια! Ο δήμος οργάνωσε λοιπόν το δίκτυο Cantatibus Οrganis, ένα πρόγραμμα μουσικής με σκοπό να αξιοποιηθούν τα εκκλησιαστικά όργανα που διαθέτουν οι περισσότερες εκκλησίες. Από το Ντουόμο μέχρι και τις πιο άσημες, τα απογεύματα πριν από τον εσπερινό, σε κάποια εκκλησία νεαροί οργανίστες, Ιταλοί και ξένοι, παρουσιάζουν ένα πρόγραμμα για εκκλησιαστικό όργανο το οποίο περιλαμβάνει από τους κλασικούς του είδους έως σύγχρονους συνθέτες, από μπαρόκ μέχρι και Στραβίνσκι.
Το δίκτυο των δημοτικών βιβλιοθηκών
Στο Μιλάνο λειτουργούν εικοσιπέντε δημοτικές βιβλιοθήκες. Η κεντρική στεγάζεται στο Palazzo Sormani, ένα μέγαρο του 16ου αιώνα που περιήλθε στην κατοχή του το 1930. Επισκεφτήκαμε τη βιβλιοθήκη της οδού Valvassori Peroni, τη μεγαλύτερη και πιο καινούρια από τις δημοτικές βιβλιοθήκες, που βρίσκεται στο Lambrate, μια συνοικία μακριά από το ιστορικό κέντρο. Ταυτότητα: 4000 νέοι τόμοι κατ’ έτος, 5000 ενεργοί αναγνώστες, 18 βιβλιοθηκάριοι, ανοιχτή εφτά μέρες την εβδομάδα, 10 ώρες την ημέρα. Τμήματα: εφημερίδων-περιοδικών, ιταλικής λογοτεχνίας, μεταφρασμένης λογοτεχνίας, ξενόγλωσσων βιβλίων, παιδικό-νεανικό, οπτικοακουστικό, προσβάσιμη από ΑΜΕΑ. Η αγορά, η καταλογογράφηση και η διακίνηση των βιβλίων αποφασίζεται κεντρικά, ο προϋπολογισμός (δεν μειώθηκε την περίοδο της κρίσης) είναι επίσης κοινός για όλες, περίπου 200000 ευρώ ετησίως.
Το δίκτυο για τα μωρά (0-3)- αναγνώστες
Τα μωρά δεν πηγαίνουν βέβαια στη βιβλιοθήκη. Πηγαίνουν όμως πολύ -πολύ συχνά στον παιδίατρο που μετά το εμβόλιο τους χαρίζει κι ένα βιβλίο. Η ένωση παιδιάτρων μαζί με γονείς, το Ινστιτούτο ψυχικής υγείας και την Ένωση βιβλιοθηκάριων δημιούργησαν το 1999 το δίκτυο Nati per leggere, δηλαδή ‘γεννημένοι να διαβάζουν’. Το δίκτυο υποστηρίζουν 1195 δήμοι της χώρας αναγνωρίζοντας ότι η επαφή των παιδιών από τη μικρή ηλικία μόνον όφελος μπορεί να έχει!
Το δίκτυο πολιτισμού των ανθρώπων της μόδας
Ο Τρουσσάρντι, η Πράντα, η Κρίτσια, τρεις από τους μεγάλους της μόδας, δημιούργησαν χώρους εκθέσεων σε palazzi που αναπαλαίωσαν με δικά τους έξοδα. Η ιδέα είναι να μη λειτουργούν ως μουσεία που εκθέτουν τις δικές τους συλλογές έργων τέχνης, αλλά ως μεσάζοντες για την προώθηση της σύγχρονης τέχνης σε συνεργασία με διεθνείς πολιτιστικούς οργανισμούς και πινακοθήκες εντός και εκτός Ιταλίας.
Το δίκτυο των καναλιών
Στα τέλη του 15ου αιώνα ο Λεονάρντο ντα Βίντσι σχεδίασε μια σειρά κανάλια ώστε να ενωθεί το Μιλάνο με τη θάλασσα! Σήμερα ένα τμήμα αρκετών χιλιομέτρων είναι ακόμα ελεύθερο. Στο Naviglio Grande κάνεις βόλτα, τρως και πίνεις, ψωνίζεις στο υπαίθριο παζάρι και μπαινοβγαίνεις στα παμπάλαια σπίτια και στις καταπράσινες εσωτερικές αυλές για να δεις τις εκθέσεις και τα εργαστήρια των καλλιτεχνών.
Κι ακόμα…
Μπορεί η Σκάλα να περιόρισε τα τελευταία χρόνια τις νέες παραγωγές όπερας κάνει όμως βήματα για να πλησιάσει και τους μη έχοντες. Τιμώντας τη 200η επέτειο από τη γέννηση του Βέρντι, άνοιξε στις 10 Οκτωβρίου τους χώρους της, το μουσείο και τα θεωρία, για μια περιήγηση μετά μουσικής. Στο μνημειώδες χωλ ‘Αρτούρο Τοσκανίνι’ εκατοντάδες επισκέπτες, φιλόμουσοι, νεανικές παρέες, τουρίστες, ηλικιωμένοι, γονείς με παιδιά στα καρότσια, παρακολούθησαν από το πρωί μέχρι το βράδυ μαγνητοσκοπημένη συναυλία του Ρέκβιεμ υπό τη διεύθυνση του Ντάνιελ Μπαρενμπόιμ.
