Ελένη Σβορώνου.
Στη Σχολική παράσταση (2013), ο Βασίλης Παπαθεοδώρου χρησιμοποίησε το ανέβασμα μιας παράστασης ως καμβά για να ξεδιπλώσει μια ιστορία ρατσισμού και βίας σε ένα μειονοτικό σχολείο της Γερμανίας. Τώρα προσφέρει στα σχολεία τη δική του ιστορία και ως θεατρικό έργο. Και μας κάνει να σκεφτούμε για το δικό μας αυγό! Για αυτό που εμείς θεωρούμε ευτυχία. Για τη δική μας αλήθεια. Και, το σημαντικότερο, να στρέψουμε βλέμμα στην ευτυχία και την αλήθεια του άλλου. Μήπως και αντιληφθούμε ότι η αληθινή ευτυχία είναι ακριβώς αυτό το γύρισμα του κεφαλιού, αυτή η στροφή του βλέμματος στον Άλλον. Αλλιώς η ευτυχία θα ξεγλιστρά μέσα από τα χέρια μας σαν έναν αυγό που μονίμως αλλάζει χέρια και μονίμως μας διαφεύγει .
Ο Καρλ και ο Φριτς, παππούς και εγγονός, έχουν στον κήπο του σπιτιού τους ένα μεγάλο «αυγόδεντρο». Από τα κλαδιά του κρέμονται χιλιάδες αυγά, κόκκινα, χρωματιστά, ζωγραφισμένα με μεράκι, πάντα καλογυαλισμένα και λαμπερά. Το συνήθειο να κρεμά από τα κλαδιά του δέντρου ένα αυγό είχε ξεκινήσει από παιδί ο Καρλ. Γιατί δηλαδή να στολίζουν οι άνθρωποι δέντρο μόνο τα Χριστούγεννα; Αυτό αναρωτήθηκε ο μικρός Καρλ και κρέμασε, ένα Πάσχα, στο δέντρο πέντε αυγά. Το επανέλαβε τα Χριστούγεννα, κι ύστερα την άνοιξη, το φθινόπωρο και σε κάθε αλλαγή της εποχής, φροντίζοντας τις ζωγραφιές στα αυγά να είναι ταιριαστές.
Κι όχι ότι ήταν εύκολο για τον Καρλ να αποσπάσει το πρώτο του αυγό από την παραγωγή της κότας τους! Γιατί εκείνα τα χρόνια ένα αυγό ήταν πολύτιμο αγαθό. Αλλά σιγά σιγά, ο έφηβος πια Καρλ, που μπορούσε ο ίδιος να διαχειρίζεται το χαρτζιλίκι του, με επιμονή και υπομονή, αγοράζοντας και πλαστικά και ξύλινα αυγά, εκτός από τα αληθινά, έφτιαχνε το αυγόδεντρό του. Με τίποτα δεν θα φανταζόταν ότι μια μέρα θα κατέφταναν τουρίστες από όλο τον κόσμο να το θαυμάσουν. Έτσι όμως έγινε. Και τώρα οι φήμες λένε πως τα αυγά είναι μαγικά. Πραγματοποιούν τις επιθυμίες κάθε ευσεβούς προσκυνητή του!
Ο μικρός Φριτς στέκει τώρα κοντά στον παππού του και το αυγόδεντρο, περήφανος κληρονόμος της παράδοσης. Αγαπά και φροντίζει κι αυτός τ’ αυγά του. Ουρά κάνουν πάλι οι τουρίστες γύρω του. Άλλοι φωτογραφίζονται κοντά του, άλλοι κάνουν τις ευχές τους, όταν ο Φριτς ακούει μια φωνή να του ψιθυρίζει κάτι. Μια γυναίκα του ζητά επίμονα ένα ολοστρόγγυλο αυγό από το δέντρο. Αυτή είναι λέει η μαγική της σφαίρα. Μ’ αυτή θα λέει το μέλλον στους ανθρώπους και θα γίνει μεγάλη και τρανή. Για τρελή την πήρε ο Φριτς, αλλά μόλις εκείνη άρχισε να του λέει τα περασμένα της ζωής του, τα χρειάστηκε. Είχε μπροστά του μια μάγισσα που διαλαλούσε πόσο ισχυρός και ευτυχισμένος μπορείς να γίνεις προλέγοντας το μέλλον. Μόλις όμως η γυναίκα βλέπει το δικό της μέλλον στη «σφαίρα» ταράζεται, της πέφτει από τα χέρια το αυγό κι ο Φριτς ορμάει να το πιάσει.
Από δω αρχίζει μια μικρή οδύσσεια, όχι τόσο μεγάλη όσο η οδύσσεια που αφηγήθηκε ο συγγραφέας στο Μεγάλο ταξίδι της κινέζικης πάπιας, αλλά με την ίδια διεισδυτική ματιά στα ανθρώπινα. Εκεί η μαμά πάπια, εδώ το αυγό που περιπλανιέται στον κόσμο και γίνεται ο μεγάλος οφθαλμός που ξεγυμνώνει και περιπαίζει την ανθρώπινη ματαιοδοξία. Από τα χέρια της μάγισσας το αυγό φτάνει στα χέρια μια κοκέτας που το βλέπει σαν μαργαριτάρι. Γίνεται τρόπαιο στα χέρια ενός ληστή, μπάλα στο γήπεδο δυο φανατισμένων ομάδων, κεφτεδάκι στο πιάτο ενός αθεράπευτου λαίμαργου χοντρού, χαπάκι υπνωτικό στα χέρια μιας άρρωστης και μόνης ηλικιωμένης γυναίκας, μπίλια στη ρουλέτα, στο καζίνο, που βλέπουν τα άπληστα μάτια ενός κυρίου που παίζει όλα του τα λεφτά, πλανήτης που σημαδεύει το τηλεσκόπιο ενός τρελού επιστήμονα, φεγγάρι στο οποίο ορκίζεται ένα ερωτευμένο ζευγάρι, χειροβομβίδα έτοιμη να εκραγεί και να σκοτώσει τον εχθρό για χάρη της πατρίδας και σκαντζόχοιρος στον αγρό ενός αγρότη που έχει βαλθεί να εξολοθρέψει κάθε ζωντανό πλάσμα που στέκεται εμπόδιο για μια καλή σοδειά.
Στο μεταξύ το αγόρι έχει χαθεί. Βρίσκεται μακριά από το χωριό του, κάπου στα ξένα, κάπου στον κόσμο. Πίσω του τρέχουν όλοι οι κυνηγοί του αυγού. «Το μαργαριτάρι μου», «η μπάλα μας», «ο πλανήτης μου», ο καθένας και το όνειρό του, ο σκοπός του στη ζωή, η δική του ευτυχία. Η τυφλή ευτυχία. Γιατί μόνο όταν το αυγό φτάνει πάλι στα χέρια του Φριτς, κι από κει στα χέρια ενός φτωχού παιδιού –μόνο γι αυτό το παιδί το χαλαλίζει ο Φριτς το ολοστρόγγυλο αγαπημένο του αυγό—μόνο τότε το αυγό θα γίνει πάλι αυτό που στ’ αλήθεια είναι: ένα αυγό. Και μόνο τότε θα δώσει αληθινή ευτυχία.
Ο Φριτς θα επιστρέψει στο χωριό του από το αληθινό ή φανταστικό του ταξίδι, δεν έχει σημασία, σοφότερος.
Μετά την αφήγηση της ιστορία, στο βιβλίο, ακολουθεί η διασκευή του σε θεατρικό έργο. Και εμείς έχουμε την ελπίδα να δούμε χριστουγεννιάτικες παραστάσεις στα σχολεία που να μεταφέρουν το μήνυμα της ανοχής και της αγάπης με τέχνη. Με τρόπο που να αγγίζει τα παιδιά. Έχουμε ελπίδα να ακούσουμε μαθητές να λένε τα λόγια τους και να καταλαβαίνουν τι λένε. Κι αν τα χάσουν, να μπορούν να τα αλλάξουν, να τα πούνε με τον δικό τους τρόπο. Τα σκηνικά προσφέρονται για υπέροχες δημιουργίες από τους μαθητές και τους εικαστικούς του σχολείου. Καλό θα είναι να αποφευχθεί το σταθερό μικρόφωνο. Όπου οι μαθητές πρέπει να πλησιάζουν να απαγγέλουν τα λόγια τους, και να φεύγουν. Θέλει ελευθερία κινήσεων το έργο. Αφ’ ής στιγμής οι μαθητές βρούνε τη δική τους είσοδο στο έργο, όλα θα κυλήσουν φυσικά και ωραία. Και η συγκίνηση δε θα αφορά μόνο τον γονιό που θα βιντεοσκοπεί το δικό του παιδί. Αλλά όλο το ακροατήριο.
INFO
Βασίλης Παπαθεοδώρου (2016), Ο Καρλ, ο Φριτς και το αυγό της ευτυχίας, εικ. Λίλα Καλογερή, Καστανιώτης.
Βασίλης Παπαθεοδώρου(2013) Σχολική παράσταση, Καστανιώτης.
Βασίλης Παπαθεοδώρου (2008) Το μεγάλο ταξίδι της κινέζικης πάπιας, εικ. Πέτρος Μπουλούμπασης, Καστανιώτης.
