Του Μιχάλη Καλαμαρά. (*)
Το ηλεκτρονικό βιβλίο αναπτύσσει μεγάλη δυναμική, κυρίως στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, αλλά και στις υπόλοιες χώρες, που ακολουθούν, αν και με σαφή απόσταση.
Ο βασικός παράγοντας για αυτήν την εξέλιξη είναι τεχνολογικός. Μέχρι πριν λίγα χρόνια, ενώ η παραγωγή του βιβλίου, η συγγραφή του, η επιμέλειά του και η διαμόρφωσή του για το τυπογραφείο, ήταν ήδη ψηφιακή, τα διαθέσιμα μέσα για να διαβαστεί ένα βιβλίο ηλεκτρονικά δεν ήταν ικανοποιητικά για τους αναγνώστες.
Δύο ημερομηνίες όμως επρόκειτο να τα αλλάξουν όλα στην ηλεκτρονική ανάγνωση.
Στις 19 Νοεμβρίου του 2007 το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο Amazon κυκλοφόρησε το Kindle, εξειδικευμένη συσκευή για την ανάγνωση βιβλίων που ξεχωρίζει για την οθόνη της, το ηλεκτρονικό χαρτί. Το Kindle αντιμετώπισε το βασικό παράπονο των αναγνωστών: μέχρι τότε ήταν κουραστικό να διαβάζεις από μια οθόνη. Αλλά οι οθόνες ηλεκτρονικού χαρτιού, χωρίς οπίσθιο φωτισμό, είναι τόσο ξεκούραστες στην ανάγνωση όσο και το τυπωμένο βιβλίο. Επιπλέον, η μπαταρία διαρκούσε εβδομάδες, μια βιβλιοθήκη χωρούσε στη συσκευή και ο αναγνώστης μπορούσε να την έχει παντού μαζί του. Το Amazon δεν ήταν το πρώτο που κυκλοφόρησε μια τέτοια συσκευή, αλλά ήταν το πρώτο που συνδύασε έναν τεχνολογικά αξιοπρεπή ηλεκτρονικό αναγνώστη με τη διαθεσιμότητα μεγάλου αριθμού βιβλίων, επιθετική τιμολόγησή τους, σύνδεση με το internet και μια μεγάλη βάση αναγνωστών που είχαν συνηθίσει να προμηθεύονται τα βιβλία τους online.
Σχεδόν δυόμιση χρόνια μετά, στις 3 Απριλίου του 2010, το iPad της Apple έδωσε νέα καύσιμα στη φωτιά της ηλεκτρονικής ανάγνωσης που είχε αρχίσει να καίει. Αν και ενδιάμεσα η οθόνη έχει βελτιωθεί, μπορεί να μην ήταν τόσο ξεκούραστη όσο το τυπωμένο χαρτί. Αλλά το iPad ήταν ένας υπολογιστής απόλυτα φορητός, που πραγματικά λειτουργούσε. Το κυριότερο ήταν ο χειρισμός του με την αφή: σαν η απόσταση με το περιχόμενο της οθόνης να μειώθηκε, όλα να ήταν πιο άμεσα. Παράλληλα, το iPad δεν είχε τους περιορισμούς του Kindle: υποστηρίζει όσο χρώμα, βίντεο, γραφικά, διαδραστικότητα και πρόσβαση στο internet επιθυμεί ο δημιουργός, ο εκδότης του ή ο αναγνώστης.
Σε μικρότερο βαθμό, τα “έξυπνα” κινητά, με δυνατότητες ενός μικρού υπολογιστή και χειρισμό επίσης με την αφή, συνέβαλαν σε αυτήν την τάση, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχουν ξεπεράσει, για τους περισσότερους, το στάδιο της ευκαιριακής ανάγνωσης από μια συσκευή που ούτως ή άλλως έχουμε μαζί μας.
Η αποτυχία της Sony στα ebooks, της πρώτης εταιρίας που διέθεσε στην αγορά ηλεκτρονικούς αναγνώστες με ηλεκτρονικό χαρτί ήδη από το 2004, δείχνει ότι οι συσκευές από μόνες τους δεν αρκούν. Βιβλιοπωλεία και εκδότες έπρεπε να κάνουν μια σειρά από πράγματα σωστά για να αξιοποιήσουν τις συσκευές.
Kindle και iPad όμως – και όσες συσκευές τα ακολούθησαν και τα μιμίθηκαν- υπήρξαν οι δύο μοχλοί για τη σημερινή διάδοση των ebooks.
Και η συμβολή τους συνίσταται στο ότι έλυσαν πραγματικά προβλήματα, προβλήματα που έκαναν ως τότε την ανάγνωση από μια οθόνη απωθητική ή αποδεκτή μόνο ως αναγκαστική λύση.
—–
O Μιχάλης Καλαμαράς είναι διαχειριστής του blog www.eAnagnostis.gr
