Της Ελένης Σβορώνου.
Και βέβαια υπάρχει, μην το συζητάμε. Είναι τόση η ανάγκη μας, των μεγάλων ίσως μεγαλύτερη από των παιδιών, να πιστέψουμε στην ύπαρξή του, που δε χορταίνουμε κάθε Χριστούγεννα να διαβάζουμε νέους αγιοβασίληδες. Δε χρειάζεται να τους ψάξουμε. Το κόκκινο και το λευκό χρώμα, οι γενειάδες, οι στρογγυλές κοιλίτσες, οι τάρανδοι, τα ξωτικά και τα έλκηθρα ξεχωρίζουν αμέσως στις προθήκες των βιβλιοπωλείων. Είναι άλλωστε η εποχή που τα παιδικά βιβλία καταλαμβάνουν λιγάκι από τον χώρο των ενήλικων συναδέλφων τους. Δικαιωματικά, αφού «τα Χριστούγεννα είναι για τα παιδιά», όπως λέγεται. Αλλά και για τα μεγάλα παιδιά, για μας, που θέλουμε να πούμε ξανά και ξανά την ίδια ιστορία: πως υπάρχει ελπίδα για έναν κόσμο αγάπης και αλληλεγγύης.
Όπως πολύ ωραία δείχνει μια νέα άφιξη Άγιου Βασίλη, το Nαι, Βιρτζίνια, υπάρχει Άγιος Βασίλης! του Βασίλη Παπαθεοδώρου (Καστανιώτης). Ο Παπαθεοδώρου χτίζει τη μικρή ιστορία του πάνω σε ένα πραγματικό γεγονός. Το 1897 μια οκτάχρονη Νεοϋορκέζα, η Βιρτζίνια Ο’Χάνλον, έστειλε ένα γράμμα στην εφημερίδα Sun ρωτώντας αν υπάρχει Άγιος Βασίλης. Ο μπαμπάς της τη διαβεβαίωνε ότι ό,τι γράφει αυτή η εφημερίδα είναι έγκυρο! Ο αρχισυντάκτης της Σαν, Φράνσις Τσερτς, πρώην πολεμικός ανταποκριτής στον Αμερικανικό Εμφύλιο, έγραψε μια απάντηση-ύμνο στην παιδικότητα και το πνεύμα των Χριστουγέννων. Έχοντας ζήσει από κοντά τη φρίκη του πολέμου και τη δύναμη που έβρισκαν τα ορφανά παιδιά να πλάθουν Αι Βασίληδες μέσα στην απελπισία τους, «τεκμηριώνει» την ύπαρξη του Αγίου. Υπαρκτό δεν είναι μόνο ό,τι αποδεικνύεται δια της λογικής και της επιστήμης. Γιατί τότε ο κόσμος θα ήταν πολύ φτωχός.
Η «επιστολογραφία» αυτή συγκίνησε τον κόσμο. Η Sun δημοσίευε κάθε χρόνο την απάντηση του αρχισυντάκτη και η Βιρτιζίνια έγινε, κατά κάποιο τρόπο, μια ηρωίδα των Χριστουγέννων.
Ο Παπαθεοδώρου φαντάζεται και αφηγείται τη ζωή της Βιρτζίνια με ορόσημα τα Χριστούγεννα σε κρίσιμες περιόδους: στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο οικονομικό κραχ, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην εποχή της ευημερίας και της κατανάλωσης τη δεκαετία του 1950 και στην εποχή του ρατσισμού. Η χαριτωμένη οκτάχρονη γίνεται μητέρα, δασκάλα, γιαγιά και δε σταματά να «διδάσκει» την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη και την ιστορία της αλληλογραφίας της με τη Sun. Παράλληλα κάνει πράξη το μήνυμα του καλοκάγαθου Άγιου. Δίνει απλόχερα στους αναγκεμένους, και ας μην της περισσεύουν και της ίδιας. Υπάρχει λοιπόν Άγιος Βασίλης, αλλά πρέπει να κάνεις κάτι κι εσύ για να τον δεις! Γιατί αγαπά να κρύβεται, τόσο σε εποχές δυστυχίας όσο και σε εποχές καταναλωτικής ευδαιμονίας .Για παιδιά 8+
Για μικρότερα παιδιά, μια καλή γνωριμία με τον «αληθινό» Άγιο Βασίλη, το χωριό του στη φινλανδική Λαπωνία,και την καθημερινή του ζωή, με τη γυναίκα του και το στρατό των ξωτικών του, προσφέρει ο Άγιος Βασίλης του Φινλανδού κομίστα και συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας Mauri Kunnas (Πατάκης). Σκληρόδετη έκδοση, πλούσια εικονογράφηση, καρτουνίστικη, με χίλιες δυο λεπτομέρειες που θες να χαζεύεις με τις ώρες, με χιούμορ και πολύ κέφι, καλογραμμένο κείμενο, όλα εξασφαλίζουν ένα γλυκύτατο ταξίδι στα «παρασκήνια» της ζωής του Άγιου Βασίλη. Πολλές εργατοώρες κρύβονται πίσω από τα δώρα που μοιράζει ο Άγιος, πολλή δουλειά, μαστορέματα, ξυλουργική, τυπογραφία, βιδώματα, κοπτοραπτική…. Φόρος τιμής στην προβιομηχανική εποχή!
Ένας κλασικά ανατρεπτικός Ευγένιος Τριβιζάς στέλνει τον Αϊ-Βασίλη στη φυλακή! Ο Αϊ-Βασίλης στη φυλακή με τους 83 μικρούς αρουραίους (Μεταίχμιο), με ζωγραφιές του Βαγγέλη Ελευθερίου, έρχεται να μοιράσει τα δώρα του στην πόλη, αλλά αλίμονο, ελέγχεται για παράνομη στάθμευση του ελκήθρου του, για διάρρηξη, για αθέμιτο ανταγωνισμό (αφού μοιράζει δωρεάν παιχνίδια και χαλάει την αγορά) και χίλια δυο άλλα!
Ο Βασίλης Κουτσιαρής, μαζί με τον Γιάννη Διακομανώλη και τη Θέντα Μιμηλάκη στην εικονογράφηση, προτείνουν τον Αϊ-Βασίλη της χρονιάς (Κόκκινη κλωστή δεμένη) όπου ένας άνδρας ντυμένος Αϊ-Βασίλης παίρνει μέρος στον διαγωνισμό που οργάνωσε φέτος ο Δήμαρχος. Ποιος από τους διαγωνιζόμενους εθελοντές Αϊ-Βασίληδες θα μοιράσει πρώτος τα δώρα στη γειτονιά. Στον κάθε έναν έχουν κληρωθεί συγκεκριμένα σπίτια. Του Άρη του έτυχε, κατά σύμπτωση, το δικό του σπίτι. Εύκολη υπόθεση. Αλλά να που θα συναντήσει έναν άλλο Αϊ-Βασίλη που πάει να μπει στο σπίτι του. Ποιος είναι ο ύποπτος;
Από τις ίδιες εκδόσεις και από τον ίδιο συγγραφέα, τον Βασίλη Κουτσιαρή, κυκλοφορεί και το Βράδυ στη γη, με τις ζωγραφιές της Αιμιλίας Κονταίου να πρωταγωνιστούν. Μια πόλη κυβιστική, κυματιστή, με όγκους και σχήματα να ενορχηστρώνονται αρμονικά για να υποδεχτούν τον Άγιο Βασίλη που κανένας δεν πιστεύει ότι υπάρχει. Χο χο χο…
Σε πολύ πιο κλασική, α λά Ντίσνευ, εικονογράφηση Η ιστορία του Αϊ-Βασίλη της Μαρίας Ρίτας Τζεντίλι (Ψυχογιός), με λίγη χρυσόσκονη στο εξώφυλλο, με DVD με την αφήγηση της ιστορίας, είναι ό,τι πρέπει για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Μια φορά το διαβάζει ο γονιός στο παιδί κι ύστερα αναλαμβάνει το DVD. To παιδί ξέρει να γυρίζει τις σελίδες στο σωστό σημείο!
Πότε γεννήθηκε όμως αυτός ο απόλυτος ήρωας των Χριστουγέννων, ο Σάντα Κλάους των Άγγλων, ο Περ Νοέλ των Γάλλων, ο Σίντερ-Κλάας των Ολλανδών, ο Βάιναχτσμαν των Γερμανών, ο Λαμ-Κουνγκ-Κουνγκ” (=ο Καλός γερο-πατέρας) των Κινέζων, ο Χοτέισο των Ιαπώνων; Η γέννηση του Άγιου Βασίλη με τη μορφή που τον απεικονίζουμε σήμερα μπορεί να τοποθετηθεί στα 1863 όταν δημοσιεύτηκε το ποίημα «A visiti from St. Νicholas». Τα φετινά Χριστούγεννα λοιπόν κλείνει 150 χρόνια. Χρόνια του πολλά! Η κοκκονόλευκη στολή του πάντως και η όλη του εμφάνιση χρωστάει κατιτίς και στην Coca cola! Που το 1931 παρουσίασε τον Άγιο Βασίλη με πρωτοχρονιάτικα δώρα προϊόντα της εταιρείας και στα χρώματα της Coca cola: κόκκινο και άσπρο. Αυτή η διαφήμιση γνώρισε τεράστια επιτυχία και παγίωσε την εμφάνιση του Αγίου. Κι αν βάλαμε κι εμείς, ως καταναλωτική κοινωνία, λίγο το χεράκι μας στη διαμόρφωση του προφίλ του Αγίου, εκείνος αυτονομήθηκε πια. Και γι αυτό τον παρακαλάμε να μη μας ξεχάσει ούτε και φέτος. Γιατί μπορεί να μην ήμασταν τόσο καλά παιδιά όσο θα ήθελε, αλλά προσπαθήσαμε!
Τα βιβλία:
Παπαθεοδώρου, Β. (2013) Ναι, Βιρτζίνια, υπάρχει Άγιος Βασίλης! Εικονογράφηση: Λίλα Καλογερή. Καστανιώτης.
Kunnas, M. (2008) Άγιος Βασίλης. Πατάκης.
Τριβιζάς, Ε. (2012) Ο Αϊ-Βασίλης στη φυλακή με τους 83 μικρούς αρουραίους. Εικονογράφηση: Βαγγέλης Ελευθερίου. Μεταίχμιο.
Κουτσιαρής, Β. – Διακομανώλης, Γ. (2013) Αϊ-Βασίλης της χρονιάς!. Εικονογράφηση: Θέντα Μιμηλάκη. Κόκκινη κλωστή δεμένη.
Κουτσιαρής, Β. (2013) Βράδυ στη γη. Εικονογράφηση: Αιμιλία Κονταίου. Κόκκινη κλωστή δεμένη.
Τζεντίλι, Μ.Ρ. (2013) Η ιστορία του Αϊ-Βασίλη. Ψυχογιός.
