Της Νίκης Κώτσιου.
Μία ευάλωτη νεαρή γυναίκα εγκλωβισμένη σε έναν σάπιο οικογενειακό ιστό. Αυτή είναι η Αϊλίν, αφηγήτρια και πρωταγωνίστρια στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Οτέσα Μόσφεγκ (μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Ψυχογιός). Δεκαετία του 60 σε ένα προάστιο της Βοστώνης. Η Αϊλίν συγκατοικεί με τον μέθυσο και παρανοϊκό πατέρα της, έναν πρώην αστυνομικό που δε χάνει ευκαιρία να την ταπεινώνει και να την προσβάλλει δηλητηριάζοντας τη ζωή της. Η μητέρα της έχει πεθάνει, η αδελφή της έχει φύγει μακριά. Η Αϊλίν φοράει τα ρούχα της νεκρής μητέρας και αποσύρεται στις φαντασιώσεις της. Το σπίτι ρημάζει αφημένο στην τύχη του, η Αϊλίν απομονωμένη στη σοφίτα αρνείται να ασχοληθεί με τις οικιακές φροντίδες και προτιμά να φυτοζωεί μέσα στην εγκαταλειμένη εστία που καταρρέει μαζί με τις ζωές των ενοίκων. Μέσα σε αυτό το σπίτι-τάφο, ο μέθυσος πατέρας τριγυρνά σκουντουφλώντας και χλευάζοντας σε κάθε ευκαιρία την κόρη. Η Αϊλίν από τη μεριά της, αντιπαρέρχεται την περιφρόνησή του αλλά τον εφοδιάζει ανελλιπώς με αλκοόλ βυθιζοντάς τον όλο και περισσότερο στην προσωπική του κόλαση. Η σοφίτα γίνεται το ύστατο καταφύγιο της νεαρής κοπέλας που παλεύει με τα τσακισμένα νεύρα και την καταποντισμένη αυτοεκτίμηση.
Απαξιωμένη και περιφρονημένη, μοναχική και αποξενωμένη, η Αϊλίν προσπαθεί με διάφορους τρόπους να κατακτήσει ένα στοιχειώδες αίσθημα ισορροπίας ώστε να μπορέσει να αντέξει την ψυχική κακουχία. Η δουλειά της στο σωφρονιστήριο παραβατικών αγοριών, αν και δεν της προσπορίζει ικανοποίηση, λειτουργεί ως ένας αντισταθμιστικός παράγοντας, που την εξισορροπεί. Απορροφημένη, ωστόσο, από την προσωπική της δυστυχία και εξαντλημένη από το ψυχικό άλγος, η Αϊλίν παρακολουθεί μάλλον αμέτοχη τα δράματα που εξελίσσονται στη φυλακή ανηλίκων διεκπεραιώνοντας ψυχρά τα καθήκοντά της. Όμως, η παρουσία ενός νεαρού και όμορφου δεσμοφύλακα, τον οποίο σπεύδει να ερωτευθεί, την γεμίζει ελπίδα και την ανακουφίζει από τις αλλεπάλληλες ματαιώσεις και διαψεύσεις, που της επιφυλλάσσει η ανυπόφορη καθημερινότητα του βίου της. Προσβλέποντας στον όμορφο Ράντι σαν σε σωτήρα, η Αϊλίν αρχίζει να κάνει όνειρα και να πλάθει σενάρια ευτυχίας τρέφοντας τον εαυτό της με τις αυταπάτες ενός έρωτα χωρίς ανταπόκριση.
Η εμφάνιση της Ρεμπέκα θα αλλάξει άρδην το τοπίο και θα πυροδοτήσει αλυσιδωτές αντιδράσεις και αναπάντεχες εξελίξεις, που θα αλλάξουν δια παντός τη ζωή της Αϊλίν. Η καινούρια διευθύντρια φέρεται φιλικά στην Αϊλίν κερδίζοντας την εμπιστοσύνη και το θαυμασμό της κοπέλας. Η Αϊλίν ενθουσιάζεται μπροστά στην προοπτική να αποκτήσει μια τόσο σπουδαία φίλη και σπεύδει να επενδύσει συναισθηματικά πάνω στη Ρεμπέκα. Τα πάντα όμως ανατρέπονται εν μια νυκτί καθώς όλο το οικοδόμημα καταρρέει σαν πύργος από τραπουλόχαρτα και η Αϊλίν καλείται να διαχειριστεί ένα αναπάντεχο έγκλημα μόνη και ανυπεράσπιστη. Συγχρόνως, βρίσκεται κοντά στην ελευθερία της περισσότερο από ποτέ άλλοτε και το μόνο που έχει να κάνει είναι να την αδράξει και να φύγει μακριά απ’ όλη τη νοσηρότητα, που τόσο ασφυκτικά την περιβάλλει.
Το «Αϊλίν» της Οτέσα Μόσφεγκ είναι ένα μυθιστόρημα που γνωρίζει πολλές μεταπτώσεις καθώς εξελίσσεται. Αρχίζει ως ψυχολογικό δράμα που εστιάζει στην καταθλιπτική ζωή μιας απροσάρμοστης, ψυχικά κακοποιημένης νεαρής γυναίκας αλλά στην πορεία το κλίμα αλλάζει και η ιστορία αποκτά σασπένς και αστυνομικό επίχρισμα με στοιχεία θρίλερ. Ωστόσο, η αλλαγή ύφους και η βαθμιαία στροφή στο θρίλερ έχει μεθοδευτεί από νωρίς, μέσα από στοιχεία και νύξεις που προετοιμάζουν το έδαφος για την έκρηξη του τέλους. Η ατμόσφαιρα είναι βεβαρημένη απ’ την αρχή. Η αφήγηση της Αϊλίν , αν και ξετυλίγεται σχετικά αποδραματοποιημένη και μετρημένη, χωρίς εξάρσεις και υπερβολές, δεν παύει να μας προϊδεάζει για κάτι τρομερό που μέλλει να συμβεί. Υποψιαζόμαστε πως όλα αυτός ο ζόφος που καλύπτει τα πάντα, δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε μια θεαματική ηρωική έξοδο, σε μια έκρηξη χωρίς προηγούμενο που θα λυτρώσει ή θα αφανίσει οριστικά την ηρωίδα. Οι φόβοι και οι ανασφάλειες της Αϊλίν, οι παράλογες κατά καιρούς σκέψεις της, θρεμμένες από τη μοναξιά και την απελπισία, η αξόδευτη νιότη της που χαραμίζεται μέσα στη σοφίτα, η λαχτάρα της να εισπράξει αγάπη, όλα αυτά δημιουργούν μια πνιγηρή, ασφυκτική ατμόσφαιρα, μαζί με την υποψία ότι θα ακολουθήσει ένα ξέσπασμα και μια εκτόνωση, όπως πράγματι συμβαίνει.
Ο χαρακτήρας της Αϊλίν περιγράφεται στις απώτατες λεπτομέρειές του, με διεισδυτικότητα, ενάργεια και ακρίβεια. Η διαταραγμένη σχέση πατέρα και κόρης, το νοσηρό και έμπλεο τοξικότητας οικογενειακό περιβάλλον, η ολοκληρωτική έλλειψη αγάπης και ενσυναίσθησης συνθέτουν έναν δηλητηριώδη ιστό που παγιδεύει και αλλοτριώνει τη νεαρή γυναίκα. Το αίτημά της για αγάπη και οι σπαρακτικοί τρόποι που βρίσκει για να το αρθρώνει, οι αυτοτιμωρητικές της συμπεριφορές και οι μικρές τελετουργίες που επινοεί για να ξορκίζει την κακοδαιμονία της δίνουν το στίγμα μιας δυστυχίας απόλυτης και βαθιά ριζωμένης, που μολύνει ολόκληρη την ύπαρξη εκτροχιάζοντάς την. Η Αϊλίν μισεί το σώμα της αλλά και ό,τι συνδέεται με το σώμα, όπως η τροφή ή το σεξ. Γεμάτη πικρία και απέχθεια για τον εαυτό της, γίνεται έρμαιο απέραντου θυμού και θλίψης. Στις αμέτρητες ώρες της μοναξιάς, αφήνεται να παρασυρθεί από μακάβριες σκέψεις και έμμονες ιδέες, που βρίθουν από ενοχές και αυτοκαταστροφικές τάσεις. Παράλληλα αποζητά με λαχτάρα τον έρωτα και ψάχνει απεγνωσμένα διαφυγές μέσα σ’ έναν κόσμο συμπαγούς απελπισίας. Ένα τόσο εύφλεκτο ψυχικό υπόστρωμα, έτοιμο ανά πάσα στιγμή να γίνει παρανάλωμα, αποτελεί ιδανική πρώτη ύλη για ένα βιβλίο αξιώσεων. Η πολλά υποσχόμενη Οτέσα Μόσφεγκ ήδη έχει κάνει αισθητή τη συγγραφική παρουσία της μ’ αυτό το ατμοσφαιρικό αφήγημα, που κέρδισε αμέσως τις εντυπώσεις.
Σκοτεινό, υποβλητικό, χιτσκοκικό αλλά και μετρημένο, το «Αϊλίν» συνδυάζει δράση, αγωνία και εμβριθή ψυχολογική παρατήρηση προσφέροντας γενναίες δόσεις αναγνωστικής απόλαυσης. Καθόλου τυχαία έχει κερδίσει το βραβείο Pen/Hemingway και συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το Man Booker 2016.
info: Οτέσα Μόσφεγκ: Αϊλίν, μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου, σελ.328, εκδ. Ψυχογιός,2017
