γράφει η Αλεξάνδρα Χαΐνη
Λίγες μόνο ημέρες απομένουν έως την ανακοίνωση του Νόμπελ Λογοτεχνίας και τα πληκτρολόγια στα γραφεία ηλεκτρονικών στοιχημάτων έχουν πάρει φωτιά. Μην ξαφνιάζεστε. Όλα έχουν το τίμημά τους. Ακόμη και οι συγγραφείς. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το βραβείο συνοδεύεται και από χρηματικό έπαθλο ύψους 11 εκατ. σουηδικών κορώνων (που ισοδυναμούν με περίπου 1 εκατ. ευρώ).
Σε κάθε περίπτωση πάντως, το Βραβείο θα ανακοινωθεί στις 9 Οκτωβρίου και θα απονεμηθεί την επομένη, στις 10/10, ημέρα που θα ανακοινωθεί και το Νόμπελ Ειρήνης (για το οποίο έχουν εκφραστεί πολλές ανησυχίες που όμως δεν ανήκουν σε αυτό το κείμενο).
Για να δούμε λοιπόν ποιους έχει στις πέντε πρώτες θέσεις η λίστα του γραφείου online στοιχημάτων Nicer Odds, και σε μια βδομάδα το ξανασυζητάμε (αν και για μένα η ακαδημία θα χρωστάει αενάως ένα βραβείο στον Philip Roth, έστω και μετά θάνατον).
Φέτος στην κορυφή των προτιμήσεων, τόσο στην ΕΕ και στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στις ΗΠΑ, βρίσκουμε τον László Krasznahorkai. Ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Ούγγρους συγγραφείς, ο οποίος έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία -ανάμεσά τους το βραβείο Kossuth, που αποτελεί τη σημαντικότερη διάκριση της Ουγγαρίας, και το γερμανικό βραβείο Bestenliste-Prize καθώς και το Man Booker International Prize, το 2015. Στα ελληνικά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πόλις τα βιβλία του «Πόλεμος και πόλεμος» (2015), «Η μελαγχολία της αντίστασης» (2016), «Το τανγκό του Σατανά» (2018), «H Σέιομπο πέρασε από εκεί κάτω» (2019), «Επιστροφή του βαρόνου Βένκχαϊμ» (2020) και «Herscht 07769. Η ιστορία Μπαχ του Φλόριαν Χερστ» (2023).
Δεύτερος σε προτιμήσεις είναι για μια ακόμη χρονιά ο Ιάπωνας συγγραφέας Haruki Murakami, ο οποίος έβγαλε πρόσφατα καινούργιο βιβλίο και μάλιστα μετά από 6 ολόκληρα χρόνια, το «The City and its uncertain walls». Ο Murakami, θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους συγγραφείς της Ιαπωνίας. Γεννήθηκε στο Κιότο το 1949, έχει τιμηθεί με τα βραβεία Franz Kafka και Jerusalem, καθώς και με το Yomiury, το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο της χώρας του. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 40 γλώσσες· στα ελληνικά κυκλοφορούν σχεδόν όλα τα μυθιστορήματα, οι νουβέλες και οι συλλογές διηγημάτων του από διάφορους εκδοτικούς οίκους με την πλειοψηφία (δεκατρία) να κατέχουν οι εκδόσεις Ψυχογιός.
Τρίτο πρόσωπο γνώριμο μεταξύ bookmakers, η Can Xue. Η Κινέζα συγγραφέας θεωρείτο φαβορί τις δύο τελευταίες χρονιές, οπότε κάποιοι της δίνουν φέτος τη νίκη, αν και η αίσθησή μου λέει ότι για λόγους «κοσμικής ισορροπίας» θα υπάρξει μετατόπιση από την Ασία σε άλλες ηπείρους μετά την περσινή βράβευση της Κορεάτισσας Han Kang. Η Κινέζα συγγραφέας της πρωτοπορίας Xue, 72 ετών σήμερα, της οποίας το πραγματικό όνομα είναι Deng Xiaohua, είχε ήδη συμπεριληφθεί στη μακρά λίστα για το διεθνές βραβείο Booker για το μυθιστόρημά της «Love in the New Millennium», και τη συλλογή διηγημάτων «I Live in the Slums».
Νούμερο τέσσερα, η Μεξικανή Cristina Rivera Garza, την οποία μας σύστησαν οι εκδόσεις Carnivora με το βιβλίο «Το αήττητο καλοκαίρι της Λιλιάνα», 328 σελίδες με αναφορές, ημερολόγια, προσωπικές επιστολές, νομικά έγγραφα, σχολικά τετράδια και συνεντεύξεις μέσα από τα οποία η συγγραφέας ξετυλίγει τη ζωή και τη δολοφονία της αδερφής της Λιλιάνα. Η Garza, η οποία έχει ήδη κερδίσει ένα Pulitzer, είναι γνωστή για τα μυθιστορήματα και τις βιογραφίες της. Διδάσκει σε Πανεπιστήμια στις ΗΠΑ και στο Μεξικό.
Πέμπτο όνομα ο Enrique Vila-Matas, Ισπανός, από τη Βαρκελώνη, γεννημένος το 1948. Πολυβραβευμένος και πολυσχιδής, με μεγάλο σε όγκο και σπουδαίο σε αξία λογοτεχνικό έργο, που τον έχει αναδείξει ως έναν από τους κορυφαίους Ευρωπαίους συγγραφείς της γενιάς του. Σπούδασε νομικά και δημοσιογραφία στην πατρίδα του και το 1968 άρχισε να γράφει κριτική κινηματογράφου στο περιοδικό Fotogramas. Έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 20 γλώσσες. Στην Ελλάδα τα έργα του κυκλοφορούν από τι ς εκδόσεις Ίκαρος : «Μοντεβίδεο» (2023), «Στο Κάσελ δεν υπάρχει λογική» ενώ παλιότερα έργα του βρίσκουμε στις εκδόσεις Καστανιώτη όπως «Μπάρτλεμπυ και Σία» (2002), «Το κάθετο ταξίδι» (2004), «Η νόσος του Μοντάνο» (2006), «Το Παρίσι δεν τελειώνει ποτέ» (2008), «Δόκτωρ Πασαβέντο» (2010). Έχει επίσης εκδώσει αρκετές συλλογές άρθρων και λογοτεχνικών δοκιμίων.
Και μια ελληνική «συμμετοχή»
Κλείνοντας, όμως, πιστεύω ότι αξίζει να αναφέρουμε ότι και αυτή τη χρονιά – νομίζω ότι είναι η έκτη κατά σειρά-, ανάμεσα στα ονόματα εμφανίζεται και η «δική μας» Έρση Σωτηροπούλου. Η Ελληνίδα συγγραφέας γεννήθηκε στην Πάτρα το 1953 και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε Φιλοσοφία και Πολιτιστική Ανθρωπολογία στη Φλωρεντία και εργάστηκε ως μορφωτική σύμβουλος στην ελληνική πρεσβεία στη Ρώμη. Έχει τιµηθεί µε το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας και µε το βραβείο του περιοδικού «Διαβάζω» για το µμυθιστόρημα «Ζιγκ ζαγκ στις νεραντζιές» (εκδόσεις Πατάκη, επανέκδοση, 2020), µε το Βραβείο της Ακαδηµίας Αθηνών για το μυθιστόρημα «Εύα» (Πατάκη, 2009), µε το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για τη συλλογή «Να νιώθεις µπλε, να ντύνεσαι κόκκινα» (Πατάκη, 2011) και µε το βραβείο ποίησης Dante Alighieri στην Ιταλία. Το μυθιστόρημά της «Τι µένει από τη νύχτα» (Πατάκη, 2015) απέσπασε στη Γαλλία το Βραβείο Μεσόγειος και στις ΗΠΑ το Εθνικό βραβείο ALTA 2019. Από τις εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματά της «Η φάρσα» (2010, νέα έκδοση) και «Μπορείς;» (2017, Βραβείο Literature.gr Ελληνική Λογοτεχνική Φράση της Χρονιάς), το ποιητικό έργο «Άνθρωπος στη θάλασσα» (2018) και η συλλογή διηγημάτων «Η τέχνη να μην αισθάνεσαι τίποτα» (2022).
