του Γιώργου Βέη.
«Όλα τα ταξίδια έχουν απόκρυφους προορισμούς, τους οποίους αγνοεί πλήρως ο ταξιδιώτης».
Μάρτιν Μπούμπερ
Το ατσάλι της υπομονής στα μάτια. Αιώνες συναλλαγών συμπυκνώνονται σε μια και μόνο αποφασιστική πρόταση – βλέμμα. Το εγχειρίδιο οφθαλμός. Σε διαβάζει, σε κατατάσσει, σε ξέρει ήδη μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Στα χείλη, οι συλλαβές μιας ανυποχώρητης βούλησης. Επαναλαμβάνει ήρεμα τις αποφασιστικές λέξεις, τονίζει τις ποιότητες των προϊόντων. Οι επικλήσεις της εγγύησης λες και βγαίνουν ένα ξύλινο πνευστό. Είναι το λαρύγγι του. Σφυρίζει δύναμη η κάθε λέξη. Και τρυφερότητα κάποια στιγμή. Πουλάει χαρταετούς στα χρώματα της βιετναμέζικης σημαίας, πάνινα κουκλάκια, παιχνίδια από σύρμα. Μπορεί να μου εξασφαλίσει, ισχυρίζονται οι φίλοι, ό, τι θα ήθελα. Όσο δύσκολο κι αν φαίνεται, μπορεί να το βρει και να μου το πουλήσει. Τον διακατέχει σκληρότητα. Μεταμφιεσμένη σε χαμόγελο διαρκείας, θέλει να με κερδίσει χωρίς περιστροφές. Διακρίνεται εύκολα στα χαρακτηριστικά του ένα μείγμα αυτάρκειας, ήπιας διαχείρισης των πάντων και ασκημένου αυτοελέγχου. Φαίνεται ότι αυτοσχεδιάζει, ενώ κατά βάθος τηρεί απαρέγκλιτα μια στρατηγική δελεασμών. Δεν με πιάνει απ΄ το χέρι, όταν εξακολουθώ να αρνούμαι, ούτε εκφράζει δυσαρέσκεια, ενώ τη δικαιούται, μετά από τις δικές μου αδικαιολόγητες αντιπροτάσεις. Επανέρχεται το κύμα των δελεαστικών, όπως νομίζει, προσφορών, σα να ήταν ένα φλιτζάνι τσάι για την επανένωση των φίλων. Δεν μ΄ αγγίζει, παρότι μας χωρίζουν ελάχιστα εκατοστά. Ίσως να μην υπάρχω γι΄ αυτόν ως ον, παρά μόνον ως συνάλλαγμα. Γι΄ αυτό και με σέβεται από την πρώτη ως την τελευταία στιγμή των διαπραγματεύσεων. Η αμετακίνητη όψη: η αδήριτη ανάγκη για απρόσκοπτη παράταση της ζωής. Είμαι η πολύτιμη, η καθαρή ύλη. Όσο πιο ευτελές είναι το ποσόν ενός αντικειμένου, τόσο περισσότερο αυξάνει ο βαθμός του πείσματος: η υπόνοια της απάτης υφίσταται βέβαια, αλλά έχει αρχίσει να γίνεται κι αυτή μέρος του διάκοσμου. Το παιχνίδι για μεγάλους προσφέρεται δωρεάν μέσα ακριβώς στην καρδιά των υπαναχωρήσεων του παζαρέματος. .
*
Οι επαφές στα πεζοδρόμια πάντα θα δείχνουν στους περιηγητές τα απαραίτητα μονοπάτια για τις όποιες μελλοντικές, στενότερες επαφές με τους κατοίκους. Στις διακλαδώσεις των οδικών αρτηριών, στα πολυσύχναστα μέρη του κέντρου της εμπορικής ζώνης του Ανόι, οι ρυθμοί της αγοράς παρέχουν έγκυρα κλειδιά συμπεριφοράς. Οι ριπές των προσφορών και των ακυρώσεων, ο ρυθμός των επανακάμψεων, η αλληλουχία των υπόλοιπων ζωτικών συμφραζομένων του παζαρέματος συνιστούν μέρος των στοιχείων της αλήθειας. Λοξοδρομώντας, αντιθέτως, κανείς από ό, τι καθορίζει την πραγματικότητα των συγκεκριμένων δικαιοπραξιών, μπορεί να κατρακυλήσει σε φουρτούνα παρεξηγήσεων. Έχω εξασκηθεί με τα χρόνια στο να συντηρώ μια συζήτηση στους δρόμους, για αρκετά λεπτά της ώρας, χωρίς να μου ξεφεύγει το παραμικρό από όσα λέει ή κάνει ο πλανόδιος, πολύπειρος πάντα έμπορος. Μεσολαβούν τα σπασμένα αγγλικά, η συνθηματική, αλυσιδωτή ανταλλαγή νοημάτων με τα χέρια, με το κεφάλι, με τους ώμους, με τις γραμμές, τα χαρακώματα του μετώπου. Υποδύομαι με τη σειρά μου ό, τι δεν θα μπορέσω ποτέ με ακρίβεια να είμαι: ντύνομαι πρόχειρα την απόλυτη πειθώ, τη συνεχή μη αντίφαση, την αδιάσειστη επιχειρηματολογία, την οριστική μέθοδο του ασφαλούς κέρδους. Θυμάμαι πόσο δυσκολευόμουν στο Τόκιο να απευθύνω ένα αλάνθαστο «doumo arigatou gozaimashita», ό, τι δηλαδή σημαίνει «ευχαριστώ» στα ελληνικά. Κάθε φορά που ολοκλήρωνα την εκφορά του, νόμιζα ότι είχε περάσει πολύς χρόνος. Οι Ιάπωνες πάντως με περίμεναν σχολαστικά να τελειώσω, για να με ανταμείψουν με μια από τις τυπικές φιλοφρονήσεις τους. Ένοιωθα, θυμάμαι, ανασφαλής. Σα να κολυμπούσα σε άγνωστα, σκοτεινά νερά, μακριά από τη βεβαιότητα της συναντίληψης. Νόμιζα ότι θα τα κατάφερνα καλύτερα στην πατρίδα του Χο Τσι Μινχ. Με ξεγέλασαν τα μονοσύλλαβα. Μου έδωσαν την εντύπωση ότι θα μπορούσα να τα χρησιμοποιήσω χωρίς να τα αλλοιώσω. Εξέλαβα τις φωνητικές μονάδες ως ευπρόσιτους δείκτες συνεννόησης. Απατήθηκα. Η κινητικότητά τους ξεπέρασε κάθε δυνατότητα πρόσληψης στις πρώτες τουλάχιστον απόπειρες. Μου διέφυγε επίσης από την αρχή τόσο η εμφανής εμβέλεια των συριστικών, όσο και η ταχύτητα με την οποία το φωνήεν χανόταν και επανεμφανιζόταν στον ορίζοντα του επικοινωνιακού δούναι και λαβείν.
*
Οι πωλητές είναι οι επιτήδειοι των σημαινομένων. Επιδεικνύουν ανοχή και κατανόηση. Κάτω από άλλες συνθήκες θα έσκαβαν κι αυτοί λαγούμια για να φτάσουν κάτω από τον ύπνο των εισβολέων για να τους τινάξουν στον αέρα μαζί με τις κοσμοθεωρίες τους. Συγκρατώ την ευρύτητα του σθένους τους. Κατανοώ την πληρότητα των υποδείξεων και των εμπιστευτικών σχολίων για τη λειτουργική ποιότητα του αντικειμένου, που με απροσποίητη αβρότητα επιδεικνύουν. Κάτω από την προστατευτική ομπρέλα σύντροφό τους, στήνεται το θέατρο της οικονομίας. Θέλουν να πιστεύω ότι με αντιμετωπίζουν πράγματι ως αντάξιο, ως ισότιμό τους. Δεν τους ενδιαφέρει το ήθος μου, το επάγγελμά ή η υπηκοότητά μου. Σε μένα βλέπουν απλώς και μόνο το δικό τους μέλλον. Είμαι το δολάριο ή το ευρώ. Άλλωστε η Αμερική έχει πάψει προ πολλού να θεωρείται εχθρός. Συνιστά την πηγή του πράσινου εισιτηρίου για την ευημερία. Είμαι καλοδεχούμενο μέσον διατροφής και προόδου, ως καθαρόαιμο τέκνο της μακρινής, ευρωπαϊκής οικογένειας. Δεν μπορώ παρά να αποδεχθώ τους όρους, τους οποίους μου θέτουν με ιδιάζουσα ευρηματικότητα.
*
