της Μαρλένας Πολιτοπούλου
Δυο βιβλία που μπορούν να σταθούν δίπλα δίπλα όχι μόνο επειδή αποτελούν το ντεμπούτο των συγγραφέων τους στο μυθιστόρημα, με εξαιρετική αποδοχή από κοινό και κριτικούς αλλά και επειδή από διαφορετικούς δρόμους πιάνουν το θέμα μιας άγριας ενηλικίωσης και μέσα από τη ματιά των εφήβων κοιτάζουν ο ένας την Αμερική της φτώχειας και των ναρκωτικών και ο άλλος τη σκληρή πραγματικότητα της Νιγηρίας.
Αυτά που τους ενώνουν: Η ανάγκη για οικογένεια, η πατρική εξουσία και η κατάχρησή της, η αγάπη ανάμεσα στα αδέρφια, η ρήξη, η προδοσία. Η κοινωνική κριτική.
Αυτό που τους διαφοροποιεί: η γραφή. Σκληρή, όπως και η ιστορία του από τον γεννημένο στο Κάνσας, νεουορκέζο Daniel Magariel , ο ρυθμός του ένα συνεχές σφυροκόπημα. Με μικρές προτάσεις πιάνει έναν ασθματικό ρυθμό που σε αναγκάζει να κάνεις μικρά διαλείμματα για ανάσα.
Λυρικός και συνάμα ρεαλιστής ο Νιγηριανός Chigozie Obioma, ακουμπάει στους μύθους της πατρίδας του, τους ενώνει με την σύγχρονη ιστορία και προχωράει σε μια δραματική εξιστόρηση της επαλήθευσης μιας τρομακτικής προφητείας. Αναλυτικός, περιγραφικός και ποιητικός.
Daniel Magariel,“Ένας από μας” , μετάφραση Μάνου Μπονάνου,εκδ. Παπαδόπουλος σελ. 159
Οι ήρωες ένα δωδεκάχρονο αγόρι, ο μεγαλύτερος αδερφός του και ο πατέρας σε αναζήτηση μιας νέας ζωής μετά το χωρισμό από τη μητέρα. Παίρνουν μες τη νύχτα τον μακρύ δρόμο προς το Nέο Μεξικό προσπάθεια από μιας αρχής αδιέξοδη, δυναμιτισμένη από την σκληρότητα του πατέρα, η οποία κορυφώνεται ακολουθώντας την εξάρτησή του από τα ναρκωτικά. Η κακοποιημένη μητέρα μένει στο περιθώριο, ο άντρας και τα αγόρια κάνουν μια νέα αρχή με ένα ταξίδι που ξεκινάει σαν αγορίστικη επιθυμία για λίγη ελευθερία και καταλήγει σε μια κόλαση αυταρχισμού, βίας, υποταγής, προδοσίας . Και όμως είναι αβάσταχτη η ανάγκη όλων για αγάπη και σωτηρία μέσα από την οικογένεια. Ο πατέρας, χρήστης και ντίλερ θα την χρησιμοποιήσει μόνο για να φτιάξει μια φυλακή όπου η βία, η χειραγώγηση και η παράνοια θα φέρουν τα αγόρια στο χείλος της αβύσσου. Ενδιαφέρον έχει πως μέσα στην αγριότητα των απόκληρων του αμερικάνικου νότου η κοινωνική αρωγή έρχεται να διασώσει τους εφήβους από την παθολογική ακραία βία του πατέρα που ουρλιάζει απαιτώντας αγάπη και υπακοή. Για να γίνει αυτό όμως πρώτα θα έχει δοκιμαστεί η αγάπη ανάμεσα στα αδέρφια και θα νικήσει αφού λυγίσει στην πατρική βία που χρησιμοποιεί το ψέμα, τον πόνο, τον εκφοβισμό και την οικογένεια για να στήσει και να διαφυλάξει τον περίκλειστο κόσμο του.
Chigozie Obioma, ” Οι ψαράδες”, εκδ. Μεταίχμιο, μετάφραση Ιωάννα Ηλιάδη, σελ.373
Θα μπορούσε να είναι μια ευφάνταστη ιστορία ενηλικίωσης αν η ιστορία των μικρών νιγηριανών αγοριών που τόλμησαν να ζητήσουν στο ψάρεμα μια δική τους διέξοδο σε ένα απαγορευμένο ποτάμι δεν έπαιρνε διαστάσεις τραγικές καθώς η εκπλήρωση μιας προφητείας για τον φόνο του ενός αδερφού από τον άλλον συναντάει μέσα από τον χρησμό το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα και τα βιβλικά αδέλφια Κάιν και Άβελ. Το βιβλίο ήταν υποψήφιο για το βραβείο Μπούκερ του 2015, εντυπωσίασε για τη δύναμη της γραφής, την ζωντάνια όλων των ηρώων, το δέσιμο της σύγχρονης ζωής στη Νιγηρία με τους ζωντανούς μύθους στη συνείδηση των ανθρώπων. Με τόλμη και φαντασία βάζει τα κοινά για τους ανθρώπους προβλήματα για επιβίωση, αγάπη μέσα στην οικογένεια, την εκπαίδευση των παιδιών, την αντιπαράθεση με την κοινωνική πραγματικότητα, τις προκαταλήψεις δίνοντας έτσι ένα βάθος στην ιστορία του που καταφέρνει να ξεπεράσει την εξιστόρηση της δύσκολης ζωής σε μια χώρα της Αφρικής, τη φτώχεια, τη δικτατορία, τον εμφύλιο και να μιλήσει για την ανθρώπινη τραγωδία της ύπαρξης. Άλλοτε με χιούμορ, άλλοτε με σκληρό ρεαλισμό, άλλοτε με ποιητική διάθεση που κάνει βουτιές στις δοξασίες των ανθρώπων σκιαγραφεί το μέγεθος του αγώνα να υπάρξεις σε μια χώρα που σπαράσσεται ανάμεσα στο παρελθόν και το σήμερα, τις αυταρχικές δομές της εξουσίας και την ανάγκη για ελευθερία. Μια παιδική σκανδαλιά και η προφητεία ενός τρελού ανοίγει έναν τραγικό κύκλο μέσα σε μια οικογένεια με όλα τα στοιχεία της παραδοσιακής σκληρότητας από μέρους του πατέρα και της καταφυγής στη μαγεία από τη μεριά της μητέρας, όπου η τρέλα, ο φόνος, η απόγνωση θα κλείσουν με ένα άνοιγμα στην ελπίδα.
