Του Ιωάννη Τσόλκα (*).
Ο Γιάννης Η. Παππάς εντυπωσιάζει και εκπλήσσει τους μελετητές και τους αναγνώστες κάθε χρόνο, αφού είναι συνεπής στο ραντεβού του να μας φέρνει πιο κοντά και να μας «συναντά» με ιταλούς διανοητές, ποιητές και λόγιους. Μετά από την πολύ καλή ανθολογία της ιταλικής ποίησης Bel paese και την εξαιρετική παρουσίαση – ανθολόγηση των έργων του Cesare Pavese, το 2015 προχώρησε στη «γνωριμία» του Giuseppe Ungaretti με το ελληνικό αναγνωστικό κοινό.
Σε ένα βιβλίο 85 σελίδων παρουσιάζονται, με λιτό και ουσιαστικό τρόπο, η εργοβιογραφία του Ungaretti και όλα τα σημαντικά εργαλεία προσέγγισης της ποιητικής του αλεξανδρινού ποιητή μέσα από ανέκδοτα και αυτοβιογραφικά κείμενα, συνεντεύξεις και επιστολές. Με αυτό το βιβλίο κατανοούνται και γίνονται ευρέως γνωστά τα ποιητικά μοτίβα του Ungaretti, αλλά και οι σχέσεις του με σημαντικούς ποιητές, καλλιτέχνες και διανοούμενους.
Ο Γιάννης Παππάς, επιλέγοντας και μεταφράζοντας, παρουσιάζει του τόπους που διαμόρφωσαν τη σκέψη του Ungaretti (Αλεξάνδρεια, Παρίσι, πεδία μαχών στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, Μιλάνο, Ρώμη, Μπουένος Άιρες κ.ά.) όπως και τα ποιητικά μοτίβα, που σκιαγραφούνται από τον ίδιο τον ποιητή με μοναδικό τρόπο: Αγάπη (που αντανακλάται σε όλα τα θέματα), Θάνατος (ο θάνατος μοιάζει με όνειρο σε ένα είδος εξίσωσης της ψευδαίσθησης της ζωής και των ονείρων όπου η κάθε έννοια είναι κενή), Έρημος («γεννήθηκα στα όρια της ερήμου· είναι το πρώτο κίνητρο της γραφίδας μου. Είναι το κίνητρο της καταγωγής, της ρίζας»), Θείο και Γη της Επαγγελίας («αναζητώ τον Θεό» σημαίνει «αναρωτιέμαι γιατί τον επιθυμώ και τι είναι», μετά τον θάνατο στη Γη της Επαγγελίας υπάρχει η αληθινή ζωή). Σκιαγραφούνται οι επιδράσεις των Λεοπάρντι και Μαλαρμέ στο έργο του Ungaretti, παρουσιάζονται οι προσωπικές σχέσεις του με τους Πέα, Καβάφη, Ζάχιερ, Απολλιναίρ, Μοντιλιάνι, Ντε Κίρικο, Αραγκόν, Μπρετόν κ.ά. όπως και η ενδιαφέρουσα ανέκδοτη συνέντευξη της νεαρής 26χρονης Ιταλίδας Μπρούνα Μπιάνκο, με την οποία ο ποιητής συνδέθηκε συναισθηματικά τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Το βιβλίο είναι αποτέλεσμα αξιόλογης πνευματικής αναζήτησης και επίπονου έργου του Γιάννη Η. Παππά και η μελέτη του μας κάνει να κατανοήσουμε τη ζωή και το έργο του G. Ungaretti αλλά και τη γενιά της Παρακμής και των διανοουμένων που έζησαν δύο παγκόσμιους πολέμους. Βιβλίο που εμπλουτίζει την ελληνική βιβλιογραφία και απευθύνεται σε όλους εκείνους που επιθυμούν να εντρυφήσουν στη λογοτεχνία της γειτονικής χώρας και να διευρύνουν τους πνευματικούς τους ορίζοντες.
(*) o Ιωάννης Τσόλκας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας Ιταλικής Λογοτεχνίας και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού Φιλοσοφική Σχολή Ε.Κ.Π.Α.
INFO: Giuseppe Ungaretti
Για την ποίηση και τη ζωή
Εισαγωγή – Μετάφραση – Σχόλια Γιάννης Η. Παππάς
(.poema..) εκδόσεις
