1956: Η χρονιά που ο κόσμος έγινε άνω κάτω (του Σπ.Κακουριώτη)

0
850

 

 

Του Σπύρου Κακουριώτη.

 

Πλούσιο σε «στρογγυλές» επετείους το έτος που μόλις έφυγε, καθώς συμπληρώνονται 70 χρόνια από το annus mirabilis, για το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα (αλλ’ όχι μόνο), 1956, τη χρονιά που «ο κόσμος όλος έγινε άνω κάτω»…

Τον στίχο αυτό του Μπρεχτ, από τον Κύκλο με την κιμωλία, δανείζεται το Αρχειοτάξιο, η ετήσια περιοδική έκδοση των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας που κυκλοφορεί με τη φροντίδα των εκδόσεων Θεμέλιο, για να τιτλοφορήσει το φετινό 18ο τεύχος του, που είναι αφιερωμένο στο 1956 –συμπτωματικά, η παράσταση του έργου του Μπρεχτ είχε ανέβει από τον Κάρολο Κουν στο Θέατρο Τέχνης ακριβώς τότε…

1956, Φεβρουάριος: Στη Μόσχα, σε μια κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίαση κατά τη διάρκεια του 20ού συνεδρίου του ΚΚΣΕ, ο Χρουστσόφ διαβάζει τη «μυστική έκθεσή» του (που σύντομα θα διαρρεύσει στη Δύση), εγκαινιάζοντας την «αποσταλινοποίηση» στην ΕΣΣΔ, αλλά και σε όλα τα κομμουνιστικά κόμματα διεθνώς.

1956, Μάρτιος: Στο Βουκουρέστι, έπειτα από παρέμβαση του ΚΚΣΕ και υπό τη διεύθυνση εκπροσώπων των «αδελφών κομμάτων», συνέρχεται η 6η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ, που την εφαρμογή της «αποσταλινοποίησης» στο κόμμα, καθαιρώντας (και αργότερα διαγράφοντας) τον επί 25 χρόνια ηγέτη του Νίκο Ζαχαριάδη.

1956, Οκτώβριος: Στη Βουδαπέστη, μια λαϊκή και εργατική εξέγερση που συσπειρωνόταν γύρω από το αίτημα της ανεξαρτησίας της χώρας από την ΕΣΣΔ θα καταπνιγεί δύο εβδομάδες αργότερα από τα σοβιετικά τανκς, που εισβάλλουν στη χώρα για να επιβάλουν τον «σοσιαλιστικό νόμο και τάξη».

1956, Νοέμβριος: Την ίδια ακριβώς χρονική στιγμή, επιτίθενται στην Αίγυπτο οι συντονισμένες αγγλογαλλικές και ισραηλινές δυνάμεις, με στόχο την κατάληψη του εθνικοποιημένου από τον Νάσερ καναλιού του Σουέζ. Η αποτυχία της επιχείρησης και η ήττα των συνασπισμένων ευρωπαϊκών δυνάμεων θα σημάνει την αρχή του τέλους για τα απομεινάρια της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας, ιδίως της Βρετανικής Αυτοκρατορίας –αλλά και για την ελληνική κοινότητα στην Αίγυπτο.

1956, Φεβρουάριος: Τέλος, στην Ελλάδα, η Δημοκρατική Ένωσις, η εκλογική σύμπραξη Κέντρου και Αριστεράς, έρχεται πρώτη σε ψήφους στις βουλευτικές εκλογές, αλλά χάρη στο διαβόητο «τριφασικό» σύστημα, την πλειοψηφία των εδρών κατακτά το… δεύτερο κόμμα, η καραμανλική ΕΡΕ. Ακόμη κι έτσι, όμως, το φόβητρο του «λαϊκού μετώπου» θα κινητοποιήσει τις δυνάμεις κράτους και παρακράτους, που θα δουλέψουν συστηματικά προετοιμάζοντας τις… μεθεπόμενες εκλογές, εκείνες της «βίας και νοθείας» του 1961, και δέκα χρόνια αργότερα στη δικτατορία.

Στο σημαντικό αυτό αφιέρωμα συμμετέχουν με άρθρα τους στο Αρχειοτάξιο οι ιστορικοί Κατερίνα Λαμπρινού («Οι τρεις ταφές του Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς»), Άντα Διάλλα («“Το λόγο έχει η συντρόφισσα Πανκράτοβα”: Το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ και η επιστήμη της ιστορίας στη Σοβιετική Ένωση»), Μαρία Κόκκινου («Μετά την Τασκένδη: “Φιλοαλβανικοί, ζαχαριαδικοί, και μαρκιακοί” αντιμέτωποι με τους “ορθόδοξους” κομμουνιστές και το ΚΚΕ στη Βουλγαρία»), Νίκος Φωκάς («Τι να κάνουμε σαν Έλληνες: Οι έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στη διάρκεια της ουγγρικής επανάστασης του 1956 με βάση τις εκθέσεις της Κ.Ε. του ΚΚΕ για την Κ.Ο. Ουγγαρίας»), Αθηνά Συριάτου («Η Βρετανία και το 1956»), Άγγελος Νταλαχάνης («1956, Σουέζ: Αποαποικιοποίηση και Ψυχρός Πόλεμος»), Γιάννης Παπαθεοδώρου («Η διώρυγα και η νουβέλα: ξαναδιαβάζοντας τον Νουρεντίν Μπόμπα του Στρατή Τσίρκα»), Τάσος Κωστόπουλος («Καινούρια κατάσταση, τα ίδια καθήκοντα: το βαθύ κράτος του ελληνικού “πολεμικού αστισμού” απέναντι στην κομμουνιστική στρατηγική της “ειρηνικής συνύπαρξης”»).

Την υπόλοιπη ύλη του καλού περιοδικού συμπληρώνουν ένα μικρό αφιέρωμα στον σοσιαλιστή και υπέρμαχο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Στράτη Σωμερίτη, ένα αθησαύριστο απομνημόνευμα του Κώστα Φυλακτόπουλου για τα 18 χρόνια που πέρασε στο Γκουλάγκ, δύο εφηβικά κείμενα του Νίκου Πουλαντζά, δύο συνεντεύξεις του Νίκου Κέντρου, άρθρα για την απέλαση της Μέλπως Αξιώτη από τη Γαλλία, τα Δεκεμβριανά, τις αγοραπωλησίες βρεφών από το βρεφοκομείο «Αγ. Στυλιανός» της Θεσσαλονίκης στο Τέξας κ.ά.

(*) Το τεύχος παρουσιάζεται αύριο Σάββατο 11 Φεβρουαρίου , στις 12.30 μμ στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Θεμέλιο  (Σόλωνος 84)

Για το Αρχειοτάξιο θα μιλήσουν οι:

Ηλίας Νικολακόπουλος, Πρόεδρος ΔΣ των ΑΣΚΙ

Πόπη Πολέμη, ιστορικός

Ξανθίππη Μίχα Μπανιά, γραφίστας

Προηγούμενο άρθροΟ Χαίλντερλιν και οι Έλληνες ποιητές (της Σταυρούλας Τσούπρου)
Επόμενο άρθροΜια ώρα της Κέιτ Σοπέν (της Ελένης Καρρά)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ