Ζαχαρίας Σώκος, Διπλή προσπέραση (του Γιώργου Λίλλη)

0
839

 

του Γιώργου Λίλλη

   Διπλή προσπέραση ονομάζει την νέα του ποιητική συλλογή ο Ζαχαρίας Σώκος. Διπλή προσπέραση σε φορτηγό. Μια οδήγηση στα όρια, παίρνοντας το ρίσκο να τεθεί στον κίνδυνο να έρθει σε μετωπική σύγκρουση με τον χρόνο. Σε όλο το βιβλίο ο ποιητής έρχεται αντιμέτωπος με το χρόνο. Διπλή προσπέραση. Που σημαίνει υπέρβαση. Τόλμη. Άρα ο ποιητής εδώ δεν είναι ένας Δον Κιχώτης, όπως αναφέρει σε ένα ποίημά του αλλά ένας μάχιμος επαναστάτης ενάντια στην φθορά. Ο Σώκος διακινδυνεύει αυτή την υπέρβαση ως μια μικρή αλλά ουσιαστική θα έλεγα θαρραλέα κίνηση προς το μέλλον. Το γράφει ούτως ή άλλως κι ο ίδιος στο όμορφο ποίημα Βραδύκαυστο φιτίλι:

 

Σ΄ αγνώστου μήκους

βραδύκαυστο φιτίλι

φλογίτσα το παρόν,

τα αποκαΐδια η μνήμη

 

Μα η ζωή θα δραπετεύει,

έστω και καψαλισμένη,

προς το μέλλον

 

Γι΄ αυτή την δραπέτευση μιλά ο ποιητής. Για την τόλμη να μαζεύεις τις λιγοστές σου δυνάμεις, ανάμεσα στα καμένα σου ιδανικά και πιστεύω και να συνεχίζεις. Τα ποιήματα του Σώκου είναι η ίδια του η βιογραφία. Ξεκινώντας από τα παιδικά του χρόνια στην Ακαρνανία, μνημονεύει τους χαμένους φίλους, όπως τον σπουδαίο Κωστή Παπαγιώργη, και ύστερα οριοθετεί την ποιητική του άμυνα στο εφήμερο. Φιλοσοφικά ποιήματα; Ναι. Αλλά με μια γλώσσα που έχει τις καταβολές της στο δημοτικό τραγούδι. Ο ποιητής δεν αρνείται τις ρίζες του:

 

Μην πας κατά το Παλιοκλήσι

ξυπνάει για όρθρο η παπαδιά

κι η αντάρα όλο ζυγώνει,

έχεις ρηγάδες στο χαρτί

μα ο άσσος σου μπαστούνι

 

Αχνίζω στο παράθυρο

κάπνα παραμερίζω,

διπλώνει η μαύρη μπέρτα του

έχει άσσους στο χέρι

 

Μην πας, μην πας,

πικρίζουν τα γλυκόχορτα

και σκώρος στις βελέντζες

 

Να που η ποίηση έχει τον τρόπο στο στόμα ενός αληθινού ποιητή να ενώνει το παρελθόν με το παρόν, να αψηφά τις δικές μας εμμονές για μεταμοντέρνα παιχνίδια και να βρίσκει την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης στα απλά πράγματα, σε εικόνες που ξυπνούν μέσα μας μνήμες για όσους γνωρίζουμε από βελέντζες και όρθρους, αλλά και αισθήσεις μυστικές που επανέρχονται στο φως σε εκείνους που απλά έχουν ακούσει πως γίνεται να πικρίζουν τα γλυκόχορτα.

Ο Σώκος αποδεικνύεται σε αυτή την συλλογή ένας ακούραστος συλλέκτης της μνήμης. Είναι μια μέθοδος σωτηρίας. Αλλά δεν σταματά μόνο εκεί. Δεν τον ενδιαφέρει το παρελθόν, δεν είναι οπισθοδρομικός, επαναφέρει τις μνήμες στο παρόν για μην ξεχνάμε την ταυτότητά μας. Γι΄ αυτό και σε πολλά ποιήματα η κριτική του ματιά στο σήμερα έρχεται να συμπληρώσει εκείνου του ανθρώπου που αναζητά την ουσία στην ζωή του:

 

Μην απορείς, κανένας

κι εγώ πρώτος

όλοι στην πόζα, το μασκάρεμα

όλοι σαν κάτι που δεν είναι

 

Όποιος στο πόλεμο δεν πάει

κι ας πεθάνει, να μην πάει

 

Αυτοκριτική, μια πράξη αυτογνωσίας σημαντική για τον απολογισμό. Γιατί η Διπλή προσπέραση είναι ένα βιβλίο που οι αλήθειες λέγονται με ξεκάθαρο τρόπο. Δεν υπάρχει εδώ κανένας τρόπος υπεκφυγής, καμία επιτηδευμένη μέθοδος. Ο ποιητής στέκει γυμνός μπροστά στον χρόνο. Έτσι όπως θα έπρεπε πάντα να ερχόμαστε αντιμέτωποι με την ζωή μας. Χωρίς πανοπλίες, χωρίς μάσκες, χωρίς μασκαρέματα. Γι΄ αυτό και θεωρώ την συλλογή αυτή του Σώκου σαν ένα ξεκαθάρισμα. Και γι΄ αυτό την θεωρώ τόσο σπουδαία και αναγκαία. Ο αναγνώστης μετέχει, νιώθει.

Κι ο ποιητής; Ο ποιητής είναι αυτός που βιώνει την απώλεια αλλά δεν την αφήνει να τον σακατέψει, αντιστέκεται, ακόμα κι όταν ακόμα οι στίχοι του ξεμακραίνουν πάνω σε νησίδες πάγου:

 

Για τα ποιήματα

να πω δεν έχω

 

Τα πιο καλά ποιήματα

δεν τα ΄γραψα,

τα ξόδεψα,

ψιλά από χαρτονομίσματα πια μένουν,

οι κραυγές τους

στη μνήμη αλητεύουνε

αρκούδες μόνες, γέρικες,

σε νησίδες πάγου ξεμακραίνουν

και χάνονται σιγά κι απελπισμένα

 

 

info: Ζαχαρίας Σώκος, Διπλή προσπέραση, Μελάνι

 

 

 

Προηγούμενο άρθροΗ λευκή σελίδα χώρος πειραματισμού και έμπνευσης (της Μαρίζας Ντεκάστρο)
Επόμενο άρθροΧωρίς Θεό και Αφέντη; (του Γιάννη Πανούση)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ